Mapy myśli to technika, którą z powodzeniem stosuję prawie codziennie. Coś co na pierwszy rzut oka wygląda jak śmieszny obrazek, jest fantastyczną techniką zwiększającą wydajność pracy.
Firma
Wyobraź sobie, że szef pewnej firmy poprosił Cię o pomoc. Jego firma, zajmująca się przetwarzaniem dużej ilości informacji, nie jest tak wydajna, jakby sobie tego życzył. Firma ma kilka działów. W każdym jest dwóch pracowników. Po krótkiej obserwacji zauważyłeś, że pracownik siedzący po lewej stronie jest bardzo zapracowany, a ten po prawej siedzi bezczynnie i się nudzi. Tak było w każdym dziale.
Szef firmy skarżył się, że pracownicy są niezadowoleni i zniechęceni przez co pracują mało wydajnie. Po swojej krótkiej obserwacji doskonale wiesz co jest powodem niskiej wydajności pracowników. Pracownik z prawej strony jest znudzony i czuje się niepotrzebny, a pracownik z lewej strony zawsze jest przepracowany, przez co żyje w ciągłym stresie.
Aby poprawić sytuację wystarczy tak rozdzielić zadania, żeby obaj pracowali i każdy zajmował się tym, w czym się specjalizuje.
Powyższa historyjka doskonale obrazuje to, co każdy z nas bardzo często robi, jako szef firmy o nazwie „mózg”.
Dwa mózgi w jednej głowie.
Roger Sperry, amerykański psycholog, laureat nagrody Nobla, prowadził liczne badania półkul mózgowych. Jego spostrzeżenia doprowadziły do odkrycia, że lewa półkula mózgowa odpowiada za:
- operowanie słowami,
- pisanie,
- myślenie logiczne,
- zdolności matematyczne,
- myślenie linearne,
- myślenie analityczne,
- szczegóły.
Natomiast prawa półkula odpowiedzialna jest za:
- rozpoznawanie kolorów,
- wyczucie rytmu,
- wyobraźnię,
- widzenie przestrzenne,
- intuicję, uczucia,
- rozpoznawanie form i kształtów,
- spojrzenie całościowe.
Sperry zauważył również, że gdy lewa półkula mózgowa jest obciążona, to prawa popada w stan uśpienia i na odwrót.
Tradycyjne notatki
Tworząc tradycyjne notatki korzystamy z zapisu linearnego. Piszemy zdanie po zdaniu, dokładnie tak jak napisany jest ten akapit. Tekst jest przejrzysty, schludnie napisany. Jednak ten sposób notowania przeciąża lewą półkulę mózgu i zmusza prawą do bezczynności. Nie dość, że takie pisanie jest nudne to jeszcze jest męczące.
Problem pojawia się również wtedy, gdy chcemy zapamiętać to co napisaliśmy w ten sposób. Okazuje się, że to co na papierze wygląda ładnie jest trudniejsze do przetworzenia dla naszego mózgu, ponieważ nasza pamięć działa w oparciu o tzw. słowa klucze i skojarzenia między nimi.
Gdy chcemy sobie przypomnieć to nie odtwarzamy słowo po słowie tego co zapamiętaliśmy tylko nasz mózg przywołuje słowa klucze lub obrazy, które na zasadzie skojarzeń przywołują inne ważne dla nas dane.
Dlatego właśnie notowanie w sposób linearny jest stratą czasu. Tracimy go na zapisywanie ogromnej ilości słów, które są po prostu zbędne i jakby tego było mało to utrudniają odnalezienie w treści tego co istotne, tzw. słów kluczowych.
Kreatywne notowanie – mapy myśli
Mapy myśli to forma notatek, które wykorzystują kreatywne myślenie. Tworząc mapy myśli angażuje się obie półkule mózgowe. Najprościej mówiąc, poprzez mapy myśli odzwierciedla się proces myślowy na papierze, tworząc obrazy, słowa kluczowe i powiązania między nimi.
W swojej książce „Głowa przede wszystkim” Tony Buzan, twórca map myśli pisze:
„…są one w dosłownym sensie takie, jak mapy i plany, gdyż można dzięki nim z łatwością śledzić ścieżki i szlaki, którymi biegną nasze myśli – gdy rodzą się w naszej głowie. Przypominają one plany miast, gdzie śródmieście odpowiada najważniejszym pojęciom i poglądom, główne ulice wychodzące z centrum odpowiadają najważniejszym myślom rodzącym się w trakcie procesów myślenia, mniej ważne i poboczne uliczki i alejki to mniej istotne, pomocnicze myśli itd.”
Jak narysować mapę myśli?
- Przygotuj gładką kartkę papieru (formatu A4 lub większą) oraz zestaw kolorowych kredek lub pisaków.
- Obróć kartkę poziomo. W prawdzie jesteśmy przyzwyczajeni do pionowego układu kartki, ale są przynajmniej dwa powody dla których warto z tego nawyku zrezygnować: Nasze pole widzenia jest większe w płaszczyźnie poziomej niż w pionowej. Gdy piszemy jakieś słowo to zajmuje ono więcej miejsca poziomo niż pionowo. Układając kartkę poziomo możemy więcej na niej zmieścić.
- W centrum kartki narysuj obrazek, który zilustruje temat mapy myśli. Jeżeli nie wiesz jak zilustrować dane zagadnienie to zamknij oczy i pomyśl o nim przez chwilę. Potem narysuj obraz który powstał w Twojej głowie. Obrazek ten powinien być dość duży i wyraźny. Najlepiej gdy będzie trójwymiarowy i narysowany z użyciem przynajmniej trzech kolorów.
- Dorysuj główne gałęzie i opisz je za pomocą obrazków i (lub) słów kluczowych. Wychodząc od obrazka na środku kartki narysuj grubą linię. Jej długość dopasuj do opisującego ją słowa lub obrazka. Główne gałęzie mają odzwierciedlać główne elementy tego, czego dotyczy Twoja mapa myśli (są niczym nagłówki rozdziałów w książce).
- Do głównych gałęzi dorysuj kolejne bardziej szczegółowe poziomy. Im dalej od centralnego rysunku tym linie te powinny być cieńsze, a słowa (lub obrazy) z nimi związane – coraz mniejsze.
Dodatkowe wskazówki dotyczące tworzenia map myśli:
- Pisz czytelnie i rysuj wyraźnie. Dzięki temu wystarczy „rzut oka” na kartkę papieru aby odczytać to co przedstawia mapa myśli. Niewyraźne pismo utrudnia zapamiętywanie.
- Gałęzie mapy myśli powinny sie rozchodzić promieniście, od obrazka w centrum do brzegów kartki. Zadbaj o odpowiednie nachylenie gałęzi, tak, abyś nie musiał obracać kartki, żeby odczytać poszczególne słowa. Pamiętaj, aby nie rysować gałęzi od linijki. Jak sama nazwa wskazuje powinny przypominać naturalne gałęzie drzew, a więc bardziej „pofalowane”.
- Słowo kluczowe powinno przylegać do gałęzi, którą opisuje, a jej długość powinna odpowiadać długości słowa kluczowego.
- Gałąź niższego poziomu zawsze rysuj tak, aby była połączona z gałęzią, od której wychodzi.
- Główną gałąź wraz z jej odgałęzieniami otaczaj dodatkową linią. Stworzenie takiego „balonika” porcjuje informacje i ułatwia umysłowi zapamiętywanie.
- Używaj kolorów. Możesz stosować unikalny kolor dla każdej głównej gałęzi wraz z odgałęzieniami. Możesz również zastosować inny kolor dla głównych gałęzi, inny dla gałęzi drugiego poziomu a jeszcze inne dla kolejnych poziomów. Możesz również przypisać kolorom jakieś znaczenie, np.: czerwony = ważne.
- Wstawiaj obrazki i symbole gdzie tylko możesz. Pamiętaj tylko, żebyś wiedział co one oznaczają.
Potraktuj tworzenie map myśli jak dobrą zabawę.
Przykładowe mapy myśli:
Tony Buzan o mapach myśli
Nagranie video w języku angielskim.
Zastosowanie map myśli.
Gdy pierwszy raz zetknąłem sie z mapami myśli, byłem jeszcze w szkole podstawowej. Stosowałem je wtedy do nauki. Muszę przyznać, że nie było to najłatwiejsze zadanie. Gdy analizowałem rozdział w książce do historii czy geografii to z trudem wyłapywałem to co ważne z setek wyrazów zapisanych jeden po drugim.
Wykorzystywałem je również do robienia notatek z wykładów na studiach. I tu też nie było łatwo, bo prowadzący często mówili chaotycznie i nie bardzo mogłem się zorientować co jest ważne a co mniej.
Mimo to uważam, że mapy myśli świetnie nadają się do uporządkowania informacji w głowie przed sprawdzianami czy egzaminami.
Siłę map myśli poczułem dopiero wtedy gdy zacząłem tworzyć. Najlepszym przykładem jest Dochodowo.pl. Wszystkie moje spostrzeżenia i przemyślenia dotyczące tego serwisu mam w postaci mapy myśli. Prawie codziennie coś tam dopisuję. Dzięki mapie myśli „Dochodowo.pl” mogę się skupić na szczegółach, nie tracąc z oczu ogólnego obrazu i misji serwisu.
Gdybym napisał tradycyjny biznes plan to jestem przekonany, że zawierałby tylko wycinek wiedzy, którą zgromadziłem w mapie myśli.
Mapy myśli nadają sie również do tworzenia artykułów, wypracowań, prac naukowych. Dzięki nim wcale nie musimy zaczynać od „wstępu”, możemy zacząć od tego co w danej chwili nam przychodzi do głowy. A dopiero później przerobić to na wersję linearną. Każdy artykuł czy recenzja, którą napisałem powstała na bazie mapy myśli.
Poniżej wypisałem inne zastosowania, które przychodzą mi teraz do głowy:
- Planowanie i zarządzanie projektami
- Struktury organizacyjne
- Zadania do wykonania (To Do)
- Przygotowywanie prezentacji i wystąpień publicznych
- Planowanie imprez
- Burze mózgów
Jak widać, mapy myśli można zastosować niemalże w każdej sytuacji, w której mamy do czynienia z przetwarzaniem informacji, czyli praktycznie codziennie. Wystarczy mieć kartkę papieru i coś kolorowego do pisania lub….
Program do tworzenia map myśli
Poniżej jest film prezentujący iMindMap – oficjalną aplikację przy której tworzeniu brał udział Tony Buzan.
Oczywiście nie jest to jedyny taki program. Alternatywą jest np.: ConceptDraw MINDMAP lub darmowy FreeMind.
To nie wszystko
Zdaję sobie sprawę, że ten artykuł nie opisuje w pełni wszystkich zagadnień dotyczących map myśli. Najlepiej uczyć sie od samego mistrza, dlatego żeby zrozumieć ideę map myśli najlepiej sięgnąć do książek Tony’ego Buzan’a. W szczególności polecam „Mapy Twoich myśli” Buzan’a albo „Mapologia” K. Szafranowskiej.
Czas zainwestowany w opanowanie tej techniki notowania (co nie jest trudne) zwraca się z nawiązką w przyszłości.
Jak dzięki mapom myśli zwiększyć potencjał
swojego umysłu i wykorzystać go lepiej
w każdej dziedzinie swojego życia?
Sprawdź»
Zobacz również:
- Produktywnie.pl: Mapy myśli – od kreatywności do produktywności
- Produktywnie.pl: Mapy myśli – FreeMind, Xmind, kartka i kredki
Dla mnie najskuteczniejsza jest metoda skojarzen, wykorzystuje ja zwlaszcza do zapamietywania liczb, technika rozpisywania map myśli choć wygląda na bardzo sprytna, kompletnie do mnie nie przemawia, niemniej z czystej ciekawości wypróbuję ją podczas obecnej sesji i napiszę, jakie dała efekty.
z kolei – jak dla mnie mapa myśli jest czymś niesamowicie przydatnym! przekonałam się do niej już trochę czasu temu ( wtedy jednak nie znałam jej wersji komputerowej!) ona o wiele bardziej do mnie przemawia niż moje bazgroły na papierze, bo sama gospodaruje dla mnie miejsce na 'kartce’- co jest baaardzo, ale to bardzo useful;)
mapa myśli usprawnia moja pracę – teraz obecnie pracuję nad pewnym przedstawieniem (jestem jego organizatorką) i mindmap stał się dla mnie nieodzowny! jest po prostu genialny! dzięki niej (mapie) mam jasne spojrzenie na całość – wiem kto jest za co odpowiedzialny, co, kiedy, jak i gdzie;) nic normalnie legalnie mi nie umknie – bo widzę wszystko;)
szczerze polecam mindmap – to gwarancja efektywniejszej pracy! 😉
To się nazywa mapa myśli!!
http://www.flickr.com/photos/7232141@N07/465168315/
Zdarza mi się, że nie potrafię zrozumieć własnych zapisków, nawet krótkich adnotacji z lekcji… co dopiero osoba, która chce się porzyczyć mojego zeszytu;) Nie dość, że nabazgrze z pośpiechu to jeszcze na dobitkę zdanie nie jest logicznie złożone:b Polecam mapy myśli dla tych, którym z łatwością przychodzi praca na zasadzie skojarzeń. Oczywiście metoda na początku nie była prosta, ponieważ dla mnie każde zdanie wydawało się najważniejsze (a co dopiero stworzyć z niego kluczowe pojęcia!) Wciąż nad tym pracuję. Mindmapper czy mindmanager owszem są użyteczne, lecz ja jednak przeferuje własnoręcznie wykonane. Dla mnie mapy są bardzo przydatne do rozwiązania problemu, dokonania wnikliwej analizy jakiegoś tematu, czy chociażby listy zamierzeń na najbliższą (lub nieco dalszą:b) przyszłość 😀
Ja dzisiaj nie wyobrażam sobie funkcjonowania bez map 🙂
Spotkałem się z nimi już dosyć dawno, na początku studiów. Na początku pokiwałem głową i na tym się skończyło. Potem znowu o nich przeczytałem, znów chwilowa fascynacja i przeszło mi po kilku niezbyt udanych próbach. Jakiś czas później gdy zacząłem studiować książki Buzana, poznałem szybkie czytanie, metody pamięciowe – znowu natrafiłem na mapy myśli. Tym razem nie dałem za wygraną i zacząłem bawić się w mindmapping. Ułatwiło mi to niezwykle naukę, pisanie prac zaliczeniowych, planowanie.
Teraz używam map myśli na co dzień – w pracy i w domu, niemal do wszystkiego. Większość artykułów powstaje najpierw na mapach myśli, pomysłów, projektów, przedsięwzięć, notatek które wymagają myślenia i kreatywności…
Jest to też doskonałe uzupełnienie do technik szybkiej nauki i czytania, których uczę na codzień.
Pozdrawiam,
Marcin Kijak
http://www.szybkie-czytanie.eu
czemu nie:)