Cała talia plastikowych kart. Jak wybrać asa?

Często w rozmowach o kartach używamy różnych określeń charakteryzując dany rodzaj kart płatniczych. Dużo zamieszania w tej kwestii wprowadzili amerykanie, którzy mianem karty kredytowej (credit card) określają każdy rodzaj plastikowego pieniądza. O ile w luźnej rozmowie towarzyskiej nie ma to większego znaczenia, o tyle mylne przekonanie o posiadanej karcie może być bardzo kosztowne.

Świadomość w tym temacie jest bardzo przydatna dlatego poniżej przedstawiam krótką charakterystykę każdej z kart.

Karta płatnicza i bankomatowa.

Najszerszym pojęciem jest karta płatnicza. Można w ten sposób określić prawie wszystkie rodzaje plastikowych pieniędzy. Karta płatnicza służy do dokonywania transakcji bezgotówkowych, których popularność wciąż rośnie.

Transakcje te mają 2 zalety:

  • Klient jest zadowolony, bo nie musi nosić ze sobą gotówki i tym samym narażać się na niebezpieczeństwo kradzieży.
  • Sprzedawcy również są zadowoleni, bo klient płacący kartą dużo łatwiej dokonuje zakupów za większą sumę.

Sam proces płatności bezgotówkowej odbywa się następująco:

  • kasjer wpisuje w terminalu płatniczym kwotę na jaką dokonaliśmy zakupu. Następnie albo prosi nas o złożenie podpisu albo o podanie kodu PIN. Dobrze jest sprawdzić przed potwierdzeniem transakcji czy kwota wpisana do terminala jest identyczna z tą, którą mamy zapłacić w kasie.
  • Po potwierdzeniu transakcji bank, który wydał nam kartę przelewa pieniądze na konto właściciela sklepu.
  • W tym samym czasie blokowane są środki na naszym koncie lub powiększane jest zadłużenie (w zależności od rodzaju karty).

Karty kredytoweOperacja ta jest tylko pozornie bezpłatna. Zwykle operator dokonujący transakcji pobiera 1-3% jej wartości od właściciela sklepu. To oczywiście wliczone jest w cenę towaru. Dlatego za transakcje bezgotówkowe płacą też Ci, którzy kupują za gotówkę (mają towar droższy o 1-3%).

W prawdzie nigdy się z tym nie spotkałem, ale wiem, że występują również karty bankomatowe. Posiadacz takiej karty nie ma możliwości dokonywania transakcji bezgotówkowych. Może jedynie wypłacić pieniądze z bankomatu.

Istotną kwestią przy wypłacaniu pieniędzy z bankomatu jest koszt takiej operacji. Zwykle bank nie pobiera prowizji od wypłaty pieniędzy w sieci bankomatów należącej do tej instytucji. Wypłacanie gotówki z bankomatów należących do innych banków wiąże się z niestety z dodatkowymi kosztami.

Powyższy podział (na karty bankomatowe i płatnicze) sukcesywnie zanika, ponieważ prawie wszystkie karty płatnicze dostępne na rynku oferują swojemu właścicielowi możliwość wypłaty gotówki w bankomacie. Dlatego właśnie potocznie, mianem karty płatniczej, określa się wszystkie rodzaje kart.

Karty kredytowe, debetowe, obciążeniowe, przedpłacone…

Pierwszy podział mamy już za sobą. Teraz pora na kolejny. Tym razem jest to podział według sposobu regulowania płatności.

Karty debetowe

Najpopularniejsze są właśnie karty debetowe. Zwykle dodawane są do rachunku bankowego. Za wydanie takiej karty banki raczej nie pobierają opłaty (czasem jest to kilkanaście złotych w skali roku). Posiadacz takiej karty może dokonywać transakcji bezgotówkowych, ale tylko do wysokości salda na rachunku. Karty takie nie pozwalają na zaciągnięcie kredytu ani przekroczenie salda rachunku. Jeżeli na rachunku masz 1000PLN to tylko tyle możesz wydać na zakupy.
Po dokonaniu transakcji następuje natychmiastowe zablokowanie pieniędzy. Przykładem karty debetowej są Visa Electron oraz Maestro (MasterCard).

Karty kredytowe

Pozwalają na zadłużenie się do wcześniej przyznanego limitu. Otrzymanie takiej karty uwarunkowane jest posiadaniem stałych dochodów więc nie każdy może być jej posiadaczem. Chociaż ostatnio wiele się w tej kwestii zmieniło. Przy coraz większej konkurencji na rynku pojawiły się m.in. karty kredytowe dla studentów (przyznawane na podstawie średniej z ocen).

Drugą istotną cechą wyróżniającą kartę kredytową jest fakt, że jej posiadacz nie musi mieć konta w banku. Karta kredytowa nie jest powiązana z rachunkiem właściciela a spłata kredytu zaciągniętego na karcie odbywa się poprzez przelew na tzw. Rachunek karty.

Posiadacz karty sam decyduje o tym, kiedy i jak spłaci zadłużenie na karcie. Nie ma obowiązku spłacenia całej kwoty zadłużenia od razu. Zobowiązany jest jedynie do uregulowania co miesiąc „kwoty minimalnej spłaty” (zwykle jest to ok 10% zadłużenia).

Jeżeli zrobiłeś zakupy na kwotę 1000PLN to jesteś zobowiązany do spłacenia 100PLN raz w miesiącu (przy założeniu dziesięcioprocentowej kwoty minimalnej spłaty). Do pozostałego zadłużenia doliczane są odsetki są odsetki.

Ponieważ rozliczenie karty kredytowej następuje raz w miesiącu (powiedzmy 5 dnia) to niekorzystne byłoby robienie zakupów jeden dzień przed rozpoczęciem nowego okresu. Wtedy trzeba by było spłacić kartę tego samego dnia, żeby bank nie zaczął nam naliczać odsetek. Rozwiązaniem tego problemu jest okres bezodsetkowy („grace peroid”). Zwykle jest to około 20 dni. Dzięki temu odsetki nie zostaną naliczone 5 dnia tylko 20 dni po rozpoczęciu nowego okresu.

Karta kredytowa umożliwia również wypłacanie gotówki z bankomatu. Nie polecam jednak tego rozwiązania, bo wiąże się to ze stosunkowo wysokimi opłatami. Gdy wypłacimy pieniądze z bankomatu za pomocą karty kredytowej to od razu mamy naliczone odsetki od wypłacanej kwoty (brak okresu bezodsetkowego). Dodatkowo, jeżeli wypłacimy pieniądze z bankomatu należącego do innego banku to pozbędziemy się kolejnych kilku złotych.

Karty obciążeniowe

Karty obciążeniowe (charge) są rzadziej spotykane w porównaniu z kartami kredytowymi. Wydawane do rachunku bankowego, pozwalają na zadłużenie się do ustalonego limitu. Raz w miesiącu bank obciąża rachunek posiadacza karty kwotą zadłużenia. Właściciel karty zobowiązany jest do spłaty całego zadłużenia, a nie jak w przypadku karty kredytowej, tylko jego części.

Karty przedpłacone

Karty przedpłacone funkcjonują na takiej samej zasadzie jak „telefon na kartę”. Żeby skorzystać z tego typu karty należy najpierw zasilić ją pewną kwotą pieniędzy. Kwota zostaje zapisana na karcie i zmniejsza się przy dokonywaniu transakcji bezgotówkowych. W czasie transakcji nie jest wymagane połączenie z bankiem. Terminal odczytuje kwotę dostępną na karcie i pomniejsza ją o kwotę zakupu.

Tego typu karty mogą być jedno lub wielorazowego użytku. W przypadku tej drugiej opcji, po wyczerpaniu środków na karcie, należy ją ponownie doładować.

Karty wirtualne

Karta wirtualna to tak naprawdę numer i data ważności zarejestrowane w systemie bankowym i przypisane do konkretnej osoby. Tego typu karty nie posiadają paska magnetycznego ani chipu. Często nawet nie są wydawane w fizycznej postaci.

Służą one do dokonywania transakcji wirtualnych (internetowych, telefonicznych i korespondencyjnych). Nie możesz nimi płacić w zwykłym sklepie ani podjąć gotówki w bankomacie czy oddziale banku.

Sposób regulowania płatności tą kartą odbywa sie najczęściej na takich samych zasadach jak w przypadku kart przedpłaconych. Przelewasz pieniądze na rachunek karty a następnie wykonujesz operację płatności (np.: w Internecie).

Budowa karty

Karty można również podzielić ze względu na sposób ich wykonania.

Karty wypukłe, które mają wytłoczone informacje o właścicielu, numer oraz datę ważności. Karty te umożliwiają dokonywanie transakcji w starszych terminalach. Zwykle mają one również pasek magnetyczny.
Karty z paskiem magnetycznym (płaskie) posiadają nadrukowany numer i informacje o właścicielu. Jednak wszelkie informacje potrzebne do dokonania transakcji zapisane są na pasku magnetycznym.
Karty z chipem są bardziej zaawansowane technologicznie i bezpieczniejsze od kart z paskiem magnetycznym.

W niedalekiej przyszłości na rynku pojawią się karty bezstykowe, umożliwiające dokonywanie transakcji w punktach handlowo-usługowych po zbliżeniu karty do terminala. To rozwiązanie powinno znacznie przyspieszyć proces płacenia.

Limity wypłat

Istotną kwestią dla posiadacza karty płatniczej są limity wypłat. Są to maksymalne kwoty, dziennych lub miesięcznych wypłat (dotyczy to zarówno wypłat w bankomatach jak i oddziałach banku). W przypadku karty debetowej, powiązanej z rachunkiem bankowym taki limit zazwyczaj jest równy ilości środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku. Natomiast dla karty kredytowej limit równy jest wielkości przyznanego kredytu.

Limity przyznane przez bank nie są stałe. Posiadacz karty może je zmieniać w pewnym zakresie. Ze względów bezpieczeństwa dobrze jest ograniczyć maksymalną kwotę dziennych wypłat. Natomiast gdy planujemy większe zakupy wygodnie jest ten limit podnieść.

Poza limitami wypłat, niektóre banki mają również ograniczenia dotyczące transakcji bezgotówkowych, na wysokość których posiadacz również ma wpływ. Kwoty nie są jedynym ograniczeniem. Czasem można się spotkać z ograniczeniem dziennej ilości wypłat w bankomacie czy tez ilości transakcji bezgotówkowych.

Świadomość takich ograniczeń pozwala ograniczyć nerwowe sytuacje gdy podchodzimy do bankomatu a on nam „mówi”, że pieniędzy nie da 🙂

Czasem zdarza się, że bank wprowadza dolny limit wypłat. Opisywałem to w artykule o kontach internetowych. W takiej sytuacji bezprowizyjna wypłata możliwa jest tylko gdy przekroczymy dolny limit. Poniżej tego limitu wprawdzie będziemy mogli wypłacić pieniądze, ale bank potrąci nam prowizje.

W pogoni za konkurencją

Dla poprawy konkurencyjności, wydawcy kart nawiązują współpracę z innymi firmami. Efektem są karty płatnicze gwarantujące zniżki np.: w sieci supermarketów. Taka karta zwykle oprócz logo banku ma również logo firmy współpracującej.

Równie ciekawym rozwiązaniem jest połączenie karty płatniczej z polisą ubezpieczeniową. Bardzo przydatne zwłaszcza podczas wakacyjnych wyjazdów. Przykładem może być karta kredytowa połączona z kartą Euro<26. Oferta ta skierowana jest do studentów. Dzięki niej posiadacz karty jest ubezpieczony i może udowodnić, że jest studentem, a to w wielu miejscach owocuje zniżkami.

Czasem karty wydawane są przy współpracy z organizacjami klubowymi i mają charakter prestiżowy lub przy współpracy z organizacjami charytatywnymi (właściciel karty wspiera jakiś szlachetny cel).

Te rozwiązania są coraz częściej stosowane. Dlatego przy wyborze karty warto się zorientować, czy mamy możliwość uzyskania karty z dodatkowymi zaletami w postaci zniżek czy ubezpieczenia.

Może Cię zainteresować: